Kavak; yüzyıllardan beri Anadolu insanının yetiştiriciliğini yaptığı bir kültür çeşididir. GAP Bölgesi, iklim koşulları bakımından, kavak yetiştiriciliğine uygun özelliktedir. Bölge halkının başta kereste olmak üzere; odun ihtiyacını da karşılayan kavaklıklarda, modern ve teknik yetiştiriciliğin uygulanması ile, üretimin kalite ve miktarının yükseltilmesi mümkündür. Bunun için, kavak ağaçlarını, bir kenara dikilip 15-20 yıl sonra kesilen ağaçlar olarak düşünmemek gerekir. Ekonomik önem taşıyan bir kavaklığın, belli düzeyde yetiştiricilik bilgisi istediği ve kavaklık tesisinin dikimden kesime kadar ihtiyaç duyduğu bakımların, çok iyi yapılması gerektiği unutulmamalıdır.
Kavak yetiştiriciliğindeki başarı, öncelikle ağaçlama yapılacak yerin iyi seçilmesine bağlıdır. Kavak sulanabilen veya taban suyundan ağaç köklerinin yararlanabildiği düz ve taban arazilerinin ağacıdır. Genel olarak gevşek bünyeli, derin, havalanması ve geçirgenliği iyi, az kireçli, tuzsuz, asitlik derecesi nötr veya hafif alkali toprakları sever. Çok ağır bünyeli, taban suyu derinlerde, sulama olanağı olmayan veya bataklık arazilerle, çok tuzlu ve çok asitli topraklar yetiştirme için uygun değildir.
Kavak dikimi yapılacak arazide, dikimden önceki yaz aylarında, toprak 50-60 cm derinliğinde, iki defa birbirine dik şekilde dipkazanla sürülmelidir. Daha sonra pullukla derin bir sürüm yapılarak, toprağın havalanması, zararlı organizmaların ve zararlı otların ölmesi sağlanmalıdır.
Kavaklar genelde salma su ile sulanacağından, arazi sürümden sonra tesviye edilir.
Kavak yetiştiriciliğinde, en önemli hususlardan birisi fidan seçimidir. Yetiştiriciler kavak fidanlarını kesinlikle, Devlet fidanlıklarından veya Devlet fidanlıklarının teknik kontrolünde bulunan, resmi belgeli özel fidanlıklardan almalıdır. Alınacak fidanlar, yetiştiricinin tesis amacına göre ince boyutlu, sanayi odunu için 1 yaşlı, kerestelik kavak üretimi için ise 2 yaşlı fidanlar seçilir. Gövdesi düzgün ve çatalsız, tepe sürgünü olgunlaşmış, suyunu ve tazeliğini kaybetmemiş, böceksiz, hastalıksız, elverişsiz hava şartları altında açıkta bırakılmaktan dolayı, renk ve biçim değişikliğine uğramamış, kök yapısı sağlıklı fidanlar kullanılmalıdır. Söküm anında köklerinin yaralanmamış olmasına dikkat edilmelidir.
Fidanlar, kavak ağaçlaması yapılacak araziye getirildiğinde, aynı gün dikilecek ise arazinin uygun yerlerine istif edilerek, kökleri yine toprakla örtülmelidir. Şayet dikim bir süre gecikecekse, fidanlar dikim yerinin bir kenarında, kazılacak 60-70 cm derinlikteki çukura veya hendeklere dik şekilde konulup kökleri kapatılmalıdır.
Fidan dikimi, ağaçların yapraklarını döktüğü tarihten başlayarak ilkbaharda, yaprak açımından 15-20 gün öncesine kadar yapılabilir. Toprağın donmuş olduğu veya havada don bulunduğu günlerde, dikim yapmak sakıncalıdır.
Kalın boyutlu kereste üretimini amaçlayan kavaklıklarda, sıra arası ve sıra üzeri mesafeler 3x3 metre olmalıdır. Üretim amacı lif, yonga veya kağıt hamuru endüstrilerine hammadde sağlamak ya da çatılarda ince inşaat odunu olarak kullanılmak için ise 1x2 veya 1x3 metre aralık verilir. Eğer, komşu arazide kavak yetiştiriciliği yapılıyor ise sınırdan 3 metre içeriden, tarla ziraati yapılıyor ise 5 metre içerden dikime başlanması gerekir.
Kavak fidanı, dikilecek yerler işaretlendikten sonra dikim çukurları traktöre takılmış bir burgu veya el ile açılarak dikime hazırlanır.
İki yıllık fidanlar için 40-50 cm genişlik ve 60-70 cm derinlikte çukurlar açılır. Bir yıllık fidanlar için bu boyutlar daha az tutulabilir. Dikim derinliğine dikkat etmelidir. Özellikle zayıf, kalitesiz fidanlar sığ olarak dikilmelerinden dolayı, rüzgarın etkisiyle kolayca yatabilir. Dikim esnasında çukurlarda su var ise bunun boşaltılması gerekir. Çukurun tabanına 10-15 cm kadar, sürülmüş arazinin üst kısmından alınmış toprak konur. Dikimden önce, fidanın kırık veya yaralı kökleri uygun şekilde düzeltilir. Fidan kökü çukurun tam ortasına ve diğer fidanlarla bir hizaya gelecek şekilde ve gevşek toprak üzerinde dik olarak oturtulur. Her çukura bir teneke iyi yanmış çiftlik gübresi, çukurun üst tarafına konulan toprağa karıştırılır. Çukur dolduktan sonra toprak iyice sıkıştırılır.
Tutmayan fidanların yerlerine ikinci yıl tamamlama dikimlerinin yapılması gerekir. Dikimi takip eden yıllarda kavaklıklar teknik bakıma ihtiyaç duyar. Dikimin ilk yılında fidanlar çoğunlukla gövdenin toprağa yakın alt kısımlarından sürgün verir. Bu sürgünler, fidanın tutunmaya çalıştığı ilk dönemde çok yararlıdır. Dip sürgünü denilen sürgünler, ilk yılın eylül ayı içersinde düzgün şekilde kesilerek alınmalıdır. Tutması ve gelişmesi normal bir kavakta, ikinci yıldan itibaren dip sürgünleri artık görülmezler.
Kavaklar diğer ağaç türlerine oranla çok daha fazla kök solunumu yapar. Bu nedenle, toprağın iyi şekilde havalandırılarak oksijen ihtiyacının karşılanması gerekir. Kavaklıklar dikimden sonra ilk dört yılda sıra araları derin sürümle işlenmeli, ikinci sürümden sonra diskaro çekilmelidir. Sürümleri sulamadan sonra toprak tava gelir gelmez yapmak gerekir. Dördüncü yıldan itibaren 7-8 yıllık oluncaya kadar en az bir sürüm yapılır ve diskaro çekilir. Sonraki 3-4 yılda ise 1 diskaro çekimi yeterli olur.
Kavak sanıldığı gibi çok su isteyen bataklık bitkisi değildir. Yağışlarla veya toprakta mevcut taban suyu ile kavakların su ihtiyacı karşılanamıyorsa bu takdirde sulama yapmak gerekir. Taban suyunun yüksekliği, bölgenin mevsimlere göre yağış durumu ve nisbi nem oranı, toprağın fiziksel yapısı ile su kapasitesi ve kavakların yaşı sulamanın miktarını ve sıklığını tayin eden unsurlardır. Sulama için kullanılacak su mutlaka tahlil ettirilmelidir. Tuzlu ve toprakta alkaliliğin meydana gelmesine yol açabilecek sular kullanılmamalıdır.
Kavaklığın su ve havalanma ihtiyacı ilk yıllarda daha fazladır. Yaşlandıkça gelişen kökler daha geniş ve daha derin bir sahada su alımını sağlayarak sulama ihtiyacını azaltır.
İlk dört yıl 4-5 defa, beşinci yıl 3 defa, altıncı yıldan itibaren ise kesime kadar her yıl 2 defa bol salma su ile sulama yapılmalıdır.
Kavaklıklarda en önemli gübreleme işlemi, yaklaşık 20 kg. civarında iyi yanmış çiftlik gübresinin dikim sırasında fidan çukurlarına karıştırılmasıdır. Kavaklıklar genellikle derin alüvyal topraklar üzerinde tesis edildikleri için bundan başka gübrelemeye çoğu kez ihtiyaç duymazlar. Kavak ağaçlaması yapılacak arazinin mineral gübrelemeye ihtiyaç duyup duymadığını saptamak için toprak ve yaprak analizlerinin yapılması gerekir. Gelişigüzel gübre kullanımından sakınmalıdır.
Kavak sıraları arasında özellikle ilk 3-4 yıl ara ziraatinin uygulanmasıyla hem yan gelir sağlamak, hem de kavaklıkların sürüm, gübreleme ve sulama masraflarından tasarruf etmek mümkün olur. Ara ziraatinde çapa ve suyu seven bitkiler yetiştirilmeli, yonca gibi derin kök yapan, çok senelik bitkilerin ekiminden kesinlikle kaçınılmalıdır.
Kavak ağaçlarının kalitesini artırmada budamanın önemi büyüktür. Kavaklıklarda ilk budamalara gövdeler 10 cm kalınlığa geldikten sonra, üçüncü veya dördüncü yılda başlanır.
Budama 3-4 yıllık periyotlar yerine, bir veya iki dal halkası alınmak suretiyle her yıl yapılmalıdır. Son budamayı ise kesimden en az 3-4 yıl önce yapmak gerekir. Budama hiçbir zaman, tüm ağaç boyunun üçte birinden fazla olmamalıdır. Budama için en uygun zamanlar 15 Temmuz ve 15 Ağustos arası veya Mart ayıdır.
Kavaklıklarda yanlış veya yetersiz kültürel uygulamalar sonucu, bazı fizyolojik rahatsızlıklar veya çeşitli zararlılar ortaya çıkabilir.
Kavaklıklarda zarar yapan en önemli grup gövde zararlılarıdır. Gövdede görülen şişkinlik, delikler, akıntılar ve gövde üzerindeki renk değişimleri bu grubun belirtileridir. Eğer zararlı belirtileri görülürse ilaçlama yapılır. Gövde zararlısı böcekler özellikle yetiştiriciliğin ilk yıllarında etkilidir. Diğer bir grup zararlı yaprak zararlılarıdır. Yaprak zararlıları yoğun bir şekilde görülürse ağaçları öldürebilir. Buna karşı en iyi mücadele kültürel yöntemlerle yapılır. Kavağın daha iyi dallanması ve yapraklanmasıyla zararlıların çıkışı önlenir.
Kavaklıklar ortalama 10-12 yılın sonunda kesime gelirler. Kesimlerin yapılması için en uygun mevsim kıştır. Ancak taşıma ve çalışma şartlarına bağlı olarak ilkbahar veya yaz mevsimi de kesim yapılabilir.
Kavak odunu kontraplak, kibrit, kaplama, inşaat, yükleme paleti, odun hamuru, lif ve yonga sanayii, ambalaj, kundura ve protez endüstrilerinde değerlendirilerek yetiştiriciye gelir kaynağı oluşturur.